Interview: Autisme en mondverzorging
Op 2 april is het Wereld Autisme Dag. Een mooi moment om extra aandacht te besteden aan deze bijzondere aandoening. En dat doen we door in gesprek te gaan met Tharia, de social media expert bij blue®m. Haar broertje heeft autisme en weet er daardoor veel over te vertellen. De focus in het artikel? Mondzorg en autisme. “Mensen met autisme worden soms helemaal gallisch van dingen die jij en ik heel normaal vinden. Een simpele handeling als tandenpoetsen is voor hen een hele uitdaging”, aldus Tharia. Mondhygiënist Ilse Hilgenkamp, haakt aan om adviezen te geven over een goede mondverzorging bij mensen met autisme. Interessant! Lees je mee?
Een korte intro
Mensen met autisme verwerken informatie in hun hersenen op een andere, eigen manier. Daardoor hebben ze vaak moeite om sociale situaties goed in te schatten en vinden ze het lastig om met veranderingen om te gaan. Andere dingen kunnen juist weer heel gemakkelijk zijn zoals het heel nauwkeurig werken of het snel kunnen zien van details. Wetenschappers wereldwijd doen al jaren intensief onderzoek naar autisme. Maar nog altijd is onbekend wat autisme nu precies is.
Tharia, als jij moet uitleggen wat autisme is, wat is dan jouw antwoord?
“Veel mensen denken bij autisme aan mensen die moeite hebben met schakelen, heel snel kunnen tellen, sociaal ongemakkelijk zijn en niet goed om weten te gaan met emoties. Toch is dat altijd net wat te kort door de bocht. Autisme uit zich bij iedereen heel anders, dus er is niet per se een eenduidig label op te plakken. Dat is waarom ze iedereen met autisme slechts in het spectrum plaatsen. Vroeger werd het nog wel opgedeeld in drie categorieën. Zo had je klassiek autisme, asperger en PDD-NOS, maar die termen zijn dus niet meer zo relevant.”
Maar wat is dan wel typerend bij autisme?
“Overprikkeling is een veel voorkomende eigenschap bij autisme. Mensen in het spectrum worden soms helemaal gallisch van dingen die jij en ik heel normaal vinden. Een simpele handeling als tandenpoetsen kan een hele opgaaf zijn. Niet zo zeer om het poetsen zelf, maar de tandpasta en borstel maken het gevoel in de mond “anders” dan dat ze doorgaans gewend zijn. Ook zijn sommige mensen in het spectrum heel structuur- en bewegingsgevoelig. Ze zijn gewend dat iets op een bepaalde manier gaat, maar ook dat het zo voelt. Er is een bepaalde routine en ze vinden dat schakelen over het algemeen wel heel erg lastig. Dat is iets wat heel veel mensen zich niet kunnen voorstellen. Dat het oprecht vervelend kan zijn om je tanden te poetsen. Maar dat heeft te maken met die overtollige prikkels.”
Ilse, kun jij als deskundige misschien advies geven? Hoe kan bijvoorbeeld het poetsen dragelijker worden?
“De regelmaat in de handelingen van het poetsen is heel belangrijk. Poets op een vast tijdstip, steeds met eenzelfde tandenborstel en dezelfde tandpasta. Het liefst voor de spiegel. Omdat er zowel over- als ondergevoeligheid kan voorkomen is het voor de mondzorg professional heel belangrijk om dit te kunnen achterhalen. Vanuit daar kan je de juiste mondverzorgingsproducten adviseren.”
En wat zijn dan precies juiste mondverzorgingsproducten?
“Zoals Tharia al zei; Mensen met autisme zijn vaak overgevoelig. Harde borstels kunnen dan te hard aanvoelen. Een zachte tandenborstel is in dat soort gevallen vaak een prettige optie. Soms kan een elektrische tandenborstel een uitkomst zijn omdat deze dezelfde druk geeft. Hoewel deze wel meer geluid maakt. De ultra zachte day-to-day handtandenborstel van blue®m is nog een goede optie.
En betreft tandpasta’s: die met een wat mildere mintsmaak worden vaker beter verdragen. Eventueel een kindertandpasta kan ook een goede optie zijn. Ouders van een kind met autisme kunnen heel mooi met pictogrammen werken zodat het kind precies weet hoe het poetsritueel zal zijn. Daarnaast is het belangrijk dat het kind ook mee kan kijken in de spiegel zodat het precies ziet wat er gebeurd. Een liedje zingen of luisteren dat met tandenpoetsen te maken heeft, of de het belang van tandenpoetsen.”
Tharia, een onverwacht of ander gevoel in de mond ervaren zij dus heel anders dan mensen zonder autisme. Hoe zit dat dan met eten en drinken?
“Ook dat ervaren zij heel anders inderdaad. Voor hen zijn de sensaties anders, veel gevoeliger. Dat is ook de reden waarom mensen met autisme zich in de extreme gevallen beperken tot een heel minimaal dieet. Ze eten wat ze kennen en schromen voor een onbekende structuur en smaak. Met als gevolg, een best wel eenzijdig dieet. Dat zie ik ook bij mijn broertje.”
Ilse, wat zijn gevolgen van een eenzijdig dieet voor de mond?
“Een eenzijdig eetpatroon kan leiden tot vitaminen/mineralen tekort. Dit zal op langere termijn eerder kans geven op bijvoorbeeld ontstekingen. Als er veel ‘plakkerig’ / suikerrijk voedsel wordt gegeten is er meer kans op het ontstaan van gaatjes. Door zoveel mogelijk gezonde producten met elkaar af te wisselen, voorkom je tekorten en daarmee ontstekingen.”